Meerjarendoelen

De gemeente is de belangrijkste overheid bij het sturen van lokale ruimtelijke ontwikkelingen. Zij krijgt onder de Omgevingswet - met gemeentelijke Omgevingsvisies en Omgevingsplannen - een nog sterkere positie. Bij de keuzes die gemeenten maken, kunnen ook aspecten meespelen die wij als provinciaal belang hebben aangeduid. Daarnaast kunnen verschillende lokale ontwikkelingen, in aanpalende gemeenten, elkaar beïnvloeden. Het is dan mede aan de provincie om ervoor te zorgen dat dit tot onderlinge versterking leidt. Bij tegenstrijdige belangen kan de provincie helpen knopen door te hakken.

Wij willen de samenwerking met gemeenten zo inrichten dat we vroegtijdig zicht hebben op alle belangen en doelen. Als we optimaal samenwerken, komen we tot resultaten die recht doen aan de belangen van zowel gemeenten als provincie en regio. Wij leveren tijdig onze inbreng bij gemeentelijke visies en plannen en verbinden dat aan wat de gemeenten van ons vragen. Om ook recht te doen aan onze doelen op het gebied van integrale gebiedsontwikkeling zoeken we naar de kansen voor synergie tussen projecten en tussen gemeenten. De belangrijkste afspraken over samenwerking nemen we op in de Omgevingsagenda Gemeenten, de opvolger van de Ruimtelijke Agenda Gemeenten.

Van Ruimtelijke Agenda Gemeenten naar Omgevingsagenda Gemeenten

Werken als één overheid: dat is het uitgangspunt in de aanstaande Omgevingswet. Effectief samenwerken is geboden, nog meer dan nu al het geval is. Een adequate basis hiervoor vormt de Ruimtelijke Agenda Gemeenten, waarmee we al jaren goede ervaringen hebben. Om tot de juiste agenda-onderwerpen te komen, zijn wij voortdurend en proactief met gemeenten in overleg, waarbij we wederzijdse belangen onderling in verkenningen en initiatieffasen van planvorming met elkaar afstemmen. We richten ons hierbij vooral op de belangrijkste beleidsonderwerpen, zoals grotere (gebieds)ontwikkelopgaven, (binnen)stedelijke ontwikkeling en transitiedoelen. Deze vorm van samenwerking draagt er ook toe bij dat gemeenten onze belangen in hun beleidsvorming en -uitvoering meenemen.

Om nog beter gebiedsgericht en samenhangend te kunnen werken aan maatschappelijke opgaven, hebben we met een beperkt aantal gemeenten gewerkt aan een gemeenschappelijke Omgevingsagenda. Het instrument van de Ruimtelijke Agenda is inhoudelijk verbreed en ook de waterschappen worden bij de werkwijze en agendavorming betrokken. Om de uitvoering van gedeelde doelen en belangen samenhangend, vroegtijdig en soepel op de rit te zetten, gaan wij met gemeenten al in een vroeg planstadium in gesprek. We brengen gemeentelijke en provinciale kaders en kansen voor het realiseren van beleidsdoelen bij elkaar. We trekken samen op om plannen naar uitvoering te brengen. Op deze manier werken wij met de Omgevingsagenda Gemeenten met gemeenten aan de gebiedsgerichte uitwerking van ons beleid in gemeentelijke plannen.  
We bieden gemeenten voor de aanpak van opgaven van de omgevingsagenda hulpmiddelen aan. Denk aan procesondersteuning bij het vroegtijdig en samenhangend in beeld brengen van (ruimtelijke) kansen en kaders bij initiatieven voor gebiedsontwikkeling. De Omgevingsagenda Gemeenten geeft ook beeld hoe ons beleid in de praktijk gebiedsgericht uitwerkt, als input voor provinciale programma’s en beleid.

De vervolgstap is het uitrollen van deze werkwijze en zo met alle gemeenten tot een gezamenlijke Omgevingsagenda Gemeente te komen. Ook de waterschappen worden hier qua werkwijze en agendavorming bij betrokken.
De Omgevingsagenda Gemeenten is onderdeel van het ontwikkelen van het netwerk Support RO/Fysieke Leefomgeving (werktitel). Met deze bundeling van expertises voor gebiedsontwikkeling, ruimtelijke kwaliteit en innovatie vergroten we de slagkracht en efficiëntie van onze inzet in ruimtelijke ontwikkelingen met gemeenten.
Begeleiding gemeentelijke plannen
Bij de uitwerking van plannen op lokaal niveau geven onze belangrijkste partners mede uitvoering aan ons provinciale ruimtelijke beleid. Als provincie zetten we daarom in op vroegtijdig overleg over gemeentelijke plannen, we denken mee met gemeenten en geven aan hoe plannen kunnen bijdragen aan gemeenschappelijke opgaven, en kwaliteiten kunnen versterken.

Waar nodig en mogelijk leggen we een link tussen provinciale en regionale programma’s. Nieuwe woningbouwlocaties en initiatieven voor duurzame energiewinning bijvoorbeeld, zullen we vroegtijdig verkennen in het licht van regionale programmering en de regionale energiestrategie.
Gemeenten zetten, vooruitlopend op de Omgevingswet, bij het beoordelen van lokale plannen op kleinere schaal in toenemende mate in op vooroverleg met initiatiefnemers, in de vorm van zogenoemde Omgevingstafels. Alle relevante ambtelijke disciplines zijn daarbij betrokken. Als er provinciale belangen spelen, kan ook de provincie daaraan deelnemen. Dit jaar maken we afspraken met gemeenten over een zowel effectieve als efficiënte provinciale deelname aan deze tafels.
Uiteindelijk beoordeelt de provincie ook nog steeds formeel de gemeentelijke plannen. We blijven streven naar dusdanig effectieve vooroverleggen, dat we het aantal formele zienswijzen en aanwijzingen vanwege strijdigheid met provinciale belangen tot een absoluut minimum kunnen beperken. In de loop van 2021 is het toetsingskader niet meer de Provinciale Ruimtelijke Verordening, maar de Interim Omgevingsverordening, die weer vooruitloopt op de Omgevingsverordening op grond van de Omgevingswet (vanaf 1 januari 2022).

Beoogd resultaat 2021

• Opstellen van en met 10 gemeenten werken aan gezamenlijke Omgevingsagenda’s
• Uitrollen van een structurele aanpak om met alle gemeenten gezamenlijke Omgevingsagenda’s te ontwikkelen
• Geen zienswijzen bij tenminste 95% van de gemeentelijke ruimtelijke plannen, wegens voldoende overeenstemming met provinciaal beleid, zoals vastgelegd in de provinciale ruimtelijke verordening, en na inwerkingtreding van de Interim Omgevingsverordening
• Medewerkers zijn goed voorbereid op de nieuwe procedures en werkwijze van de Omgevingswet