Er zijn vanuit de inventarisatie van risico’s in totaal 166 risico's geïdentificeerd en opgenomen in het risicomanagementsysteem van de provincie. Het totaalbedrag waarover de provincie risico loopt (momentopname) bedraagt € 140 mln. Het is echter niet waarschijnlijk dat alle opgenomen risico’s zich tegelijkertijd voordoen.
Op basis van de Monte Carlo-analyse blijkt met een zekerheid van 90% (landelijke norm) dat een weerstandsvermogen van € 25,3 mln. voldoende is om alle risico’s op te vangen.
In het onderstaande overzicht wordt de top 10 van het aantal risico's gepresenteerd. Dit zijn de risico’s met de hoogste impact op het benodigd weerstandsvermogen. Deze risico’s zijn samen goed voor circa 70 % van de berekende omvang van het benodigd weerstandsvermogen.
De risico's met betrekking tot de opbrengsten motorrijtuigenbelasting en de ontvangsten uit het Provinciefonds wordt niet op in bovenstaande tabel verwerkt. De wijzigingen in de opbrengsten worden verwerkt in de Begroting.
De uitbraak van COVID-19 heeft een enorme impact op ons allemaal. De geïdentificeerde risico’s omtrent corona-crisis zijn verwerkt in het weerstandsvermogen. Het is niet duidelijk hoe deze crisis zich verder gaat ontwikkelen. Het is ook niet duidelijk welke financiële gevolgen deze crisis nog meer voor de provincie Utrecht zal brengen.
Hieronder worden de risico’s toegelicht, die zijn opgenomen in bovenstaande tabel en bepalend zijn voor het benodigd weerstandsvermogen.
Terugvallen van de reizigersopbrengsten in de concessie
De vervoerbedrijven verkeren door COVID-19 in zwaar weer. De reizigersinkomsten in 2020 zullen voor de vervoerbedrijven U-OV en Syntus samen meer dan 30 miljoen lager uitvallen terwijl de kosten nauwelijks wijzigen. Voor dit jaar wordt het verlies van de vervoerbedrijven in belangrijke mate door het Rijk afgedekt. Het Rijk heeft voor 2021 nog geen toezegging voor vergoeding van de gederfde reizigersinkomsten gedaan. De vervoerbedrijven bereiden op dit moment scenario’s voor om de inkomstenderving die volgend jaar verwacht wordt (in totaliteit 22 miljoen minder inkomsten dan in 2019) te kunnen compenseren. De provincie is daarover met de vervoerbedrijven in gesprek om met name de continuïteit van het regionale openbaar vervoer te borgen door mee te werken aan gezonde businesscases. De ramingen voor 2021 zijn gebaseerd op de huidige inzichten. Er wordt hierbij geen rekening gehouden met een eventuele tweede corona-golf. Het is ook niet zeker of de scenario’s die nu voorbereid worden tot het gewenste resultaat zullen leiden. Er is sprake van twee risico’s:
- De opbrengsten zijn in 2021 (nog) meer dan 22 miljoen lager
- De scenario’s leiden niet (volledig) tot het gewenste resultaat
Als die risico’s zich voordoen zal de provincie de tekorten die daardoor ontstaan moeten afdekken:
- Bij de U-OV concessie ligt het risico van derving reizigersopbrengsten contractueel bij de provincie.
- Syntus kan een beroep doen op de hardheidsclausule in het contract. De provincie zal financiële ondersteuning moeten bieden om de continuïteit van het openbaar vervoer te garanderen.
Hart van de Heuvelrug: Sortie 16 Lagere opbrengstprognose
Er bestaat een aanzienlijk risico van 30-50% op het lager uitvallen van de opbrengstenprognose van project Sortie 16 dan op dit moment in de grondexploitatie is opgenomen. De gebiedsvisie voor Sortie 16 bevat namelijk een ander woningbouwprogramma dan voorzien in de huidige grondexploitatie. Bij het opstellen van de grondexploitatie is in 2015 normatief gerekend. De uitgangspunten die destijds zijn gehanteerd bij het openen van de grondexploitatie lijken met de gebiedskennis van nu minder realistisch. Hiervoor is een verwacht mogelijk financieel gevolg geschat van € 2,5 mln. Dit is het gevolg van de fysieke kenmerken van het gebied (verdiepte ligging, bosrijke omgeving). Dit staat los van de keuzes die gemaakt kunnen worden over de woningbouwprogrammering (verdeling sociaal, betaalbare en duurdere segment). Bij het opstellen van de gebiedsvisie Sortie 16 wordt gekeken naar een haalbare verkaveling en wordt een exploitatie opgesteld die uitgaat van een realistische investeringen en opbrengsten. Er wordt gestuurd op een neutrale grondexploitatie. Naar verwachting wordt de gebiedsvisie voor Sortie 16 eind september 2020 vastgesteld door de stuurgroep Hart van de Heuvelrug, GS en het college van Burgemeester en Wethouders van Zeist. In december 2020 stelt de gemeenteraad van Zeist de gebiedsvisie vast. Na het vaststellen van de gebiedsvisie door de gemeenteraad van Zeist worden de financiële consequenties verwerkt in de mastergrex Hart van de Heuvelrug.
Uitlekken van vertrouwelijke informatie
Op basis van de Meldplicht Datalekken zijn organisaties, die privacygevoelige gegevens opslaan en/of verwerken, verplicht om een datalek bij de Autoriteit Persoonsgegevens te melden. Het begrip datalek is hierbij breed gedefinieerd. Voorbeelden van een potentieel datalek zijn onder andere een verloren USB-stick, een hacker die databestanden steelt, software die gebruikt wordt om computersystemen te verstoren, gevoelige informatie te verzamelen of toegang te krijgen tot computersystemen, die persoonsgegevens aantast en een e-mail met privacygevoelige gegevens die verstuurd is naar een onjuiste persoon. Het niet melden van dergelijke incidenten, het niet of onvoldoende inlichten van betrokkenen, of onvoldoende zorgvuldige beveiliging van en omgang met privacygevoelige informatie, kan naast eventuele schadeclaims van derden, ook leiden tot boetes van de toezichthouder. Sinds mei 2018 is de Nederlandse wetgeving vervangen door Europese regelgeving. Deze stelt nog strengere eisen en kan vanaf dat moment maximale boetes opleggen tot € 20 miljoen. De inschatting van de impact is nog lastig, omdat het onderwerp relatief nieuw is. Er kan nog niet worden teruggevallen op praktijkervaringen. De nodige maatregelen en acties zijn geïnitieerd die nodig zijn om te voldoen aan de nieuwe Europese regelgeving.
Hart van de Heuvelrug: Project Apollo Noord- Oude Tempel
Het bestemmingsplan Oude Tempel is nietig verklaard door de Raad van State. Een van de redenen was dat de inpassing van de cultuurhistorische elementen onvoldoende werd geborgd. Het gaat daarbij om de verkavelingsritmiek van de Amersfoortseweg (historische Wegh der Weegen uit 1652) met haar sorties en in de samenhang van de historische buitenplaatsenzone. Kenmerkend daarbij zijn de wallen- en lanenstructuur en de zichtassen. In het aangepaste bestemmingsplan zijn deze elementen beter geborgd. Het heeft echter geleid tot minder uitgeefbaar gebied. Dat leidt tot minder grondopbrengsten. Met de samenwerkingspartner Soest is overeengekomen dat gezocht blijft worden naar een optimalisatie van de grondopbrengsten. Het aangepast bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad in Soest. Er wordt rekening gehouden dat opnieuw beroep wordt aangetekend bij de Raad van State tegen dit besluit.
ROV-Projecten - Scopewijzigingen
De ervaring leert dat tram/ov-projecten een hoog risicoprofiel kennen. Recentelijk projecten hebben uitgewezen dat er een aanvullende buffer voor onverwachte gebeurtenissen wenselijk is. Het investeringsvolume rondom dergelijke projecten neemt af waardoor logischerwijs dit risico op termijn zal afnemen.
Hart van de Heuvelrug: Sortie 16 Grondafwaardering
Er bestaat een kleine kans van 0 t/m 10% dat aangeschafte gronden ad. € 5,8 mln. moeten worden afgewaardeerd als de geplande ontwikkeling geen doorgang zou kunnen vinden omdat daar in het kader van ruimtelijk beleid geen draagvlak voor zou zijn. Dit risico heeft een relatie met risico “Hart van de Heuvelrug: Sortie 16 Lagere opbrengstprognose”, omdat dit risico de onzekerheid beschrijft of de ontwikkeling financieel haalbaar is.
Vliegbasis-Woonwijk: Lagere opbrengstprognose
Het risico is dat de grondopbrengsten door lagere grondprijzen lager zijn dan ingeschat. De woonwijk Vliegbasis heeft een relatief groot aandeel van woningen in het hogere prijssegment met bijbehorende hoge grondprijzen. Deze woningen op de markt brengen vraagt een goede gefaseerde verkoopstrategie. De effecten van de coronacrisis op de woningmarktontwikkelingen zijn ook nog niet duidelijk. Er kunnen minder woningen in het hogere prijssegment verkocht worden. Mocht het opbrengstenniveau onder druk komen van de wijzigingen op de woningmarkt, dan kan nog gedifferentieerd worden in de beoogde woningprogrammering. In het bestemmingsplan is rekening gehouden met een gedifferentieerde woningprogrammering.
Garantiefonds Energie
Er wordt voor het stimuleren van de energietransitie gebruik gemaakt van garantiestellingen.
Hart van de Heuvelrug Project Apollo Noord: Kans op hogere kosten bouw- en woonrijp maken
Voor project Apollo Noord binnen Hart van de Heuvelrug bestaat er ook een aanzienlijke kans op hogere kosten bouw- en woonrijp maken omdat de ambitie is om een woongebied te creëren in een bosrijke omgeving. Er moet voorzichtiger te werk worden gegaan met het bouw- en woonrijp maken in een bosrijke omgeving met behoud van cultuurhistorische elementen en bomen. Dat vraagt meer maatwerk. Het risico is dat dit meer geld (€ 1.400.000 = 20% van de totale bouw- en woonrijpmaken) kost dan nu geraamd.
(Trambedrijf) Exploitatierisico’s door: technische risico's, veiligheidsrisico's en kwaliteitsrisico's
De oorzaak van het integrale risico ontstaat door een onvoorziene gebeurtenis en/of verkregen nieuw inzicht met gevolgen voor de exploitatie. De samenhang van technische, veiligheids- en kwaliteitsrisico’s is een continu bewegend paneel dat door maatschappelijke en norm- en wetgeving wordt gevormd.
Zo kan de infrastructuur, materiaal en de omgeving technisch niet op elkaar aansluiten. Er kan een veiligheidsrisico optreden door het onvoldoende naleven van de veiligheidsvoorschriften. Dit kan op gespannen voet staan met de na te komen en/of gewenste kwaliteit.